Een botbreuk: moet de operatie met spoed?

De gedachte dat bij een botbreuk een operatie de beste behandeling is, is nog altijd springlevend, merk ik in de dagelijkse praktijk. Bij velen doemt direct het heroïsche beeld op van de dokter die bij nacht en ontij met spoed naar het ziekenhuis komt om daar zijn levensreddende werk te doen. Hoewel dit bij ernstige letsels ook de dagelijkse praktijk is, is het voor sommige botbreuken juist verstandiger de operatie uit te stellen tot een later tijdstip. 
Er is veel onderzoek gedaan naar de uitkomsten van operatieve behandeling van botbreuken. In vergelijkende studies kan eigenlijk niet overtuigend worden aangetoond dat 's nachts opereren leidt tot wezenlijk andere resultaten dan overdag. Toch worden steeds meer botbreuken tijdens reguliere kantooruren geopereerd. Als de uitkomst hetzelfde is, wat zijn dan de redenen die orthopedisch chirurgen en traumachirurgen hebben om operaties uit te stellen?

Overdag opereren is beter te plannen
Bij de meeste botbreuken is de noodzaak om met spoed te opereren niet aanwezig. De patiënt wordt opgenomen, krijgt goede pijnstilling en wordt op een later tijdstip geopereerd. Voordeel daarvan is dat 's nachts niet met spoed een operatieteam opgeroepen hoeft te worden. Operatieprogramma's kunnen overdag op een efficiëntere wijze gepland worden. Beschikbare middelen zoals operatiekamers en operatiepersoneel moeten in de huidige tijd economisch verantwoord worden ingezet. De traumazorg kan op deze wijze landelijk tegen lagere kosten geleverd worden, terwijl geen concessies gedaan worden aan de geleverde kwaliteit.

Ook weke delen zijn belangrijk: Eerst ontzwellen, dan opereren
Een andere reden om operaties uit te stellen is vaak het type botbreuk. Bij botbreuken moet niet alleen rekening gehouden worden met de daadwerkelijke breuk. Ook bijgaand letsel aan de weke delen, zoals spieren, banden en onderhuids weefsel, is belangrijk. Vaak is het zeer onverantwoord om te opereren wanneer weefsels sterk gezwollen zijn door kneuzing of bloeding. Er is dan een verhoogde kans op slechte wondgenezing en infectie. Voorbeelden zijn bepaalde typen enkelbreuken of breuken die tot in het kniegewricht doorlopen. Soms worden operaties voor zulke breuken wel 1 tot 2 weken uitgesteld, zodat de weke delen rustig kunnen ontzwellen.

Subspecialisatie verhoogt kwaliteit van zorg

Een derde goede reden om operaties uit te stellen is gelegen in de toenemende subspecialisatie binnen alle medische specialismen. Zo ook in de traumatologie. Steeds meer traumachirurgen en traumaorthopeden leggen zich toe op slechts een beperkt aantal operaties. Het is niet haalbaar om in ieder ziekenhuis op elk uur van de dag een subspecialist beschikbaar te hebben. Uitstellen van de operatie zodat de juiste specialist u opereert, heeft de voorkeur.

Wanneer moet wel met spoed geopereerd worden?

Als sprake is van een open botbreuk, moet met spoed worden geopereerd om infectierisico's te beperken. Soms zijn breuken ook dusdanig ernstig dat veel bloedverlies dreigt als niet met spoed wordt ingegrepen. Dit komt relatief weinig voor in Nederland. In toenemende mate worden patiënten met zulke letsels direct naar een level 1 traumacentrum gebracht waar de benodigde expertise 24 uur per dag beschikbaar is.

Met spoed als het moet, gepland is in de meeste gevallen goed

Bij botbreuken is slechts in een beperkt aantal situaties een spoedoperatie noodzakelijk. Er kunnen goede argumenten zijn om operatieve behandeling van een botbreuk uit te stellen. Vraag uw behandeld specialist ernaar als het u niet duidelijk is waarom niet direct wordt geopereerd. Dat voorkomt mogelijke misverstanden.