Voorste kruisband gescheurd: opereren of niet?

De voorste kruisband is een belangrijke stabilisator van de knie. In Europa ontstaan de meeste voorstekruisbandscheuren bij voetbal. Meestal gebeurt dit door een actie waarbij alleen de persoon zelf betrokken is en niet door een botsing met de tegenstander!

Bij vrouwelijke sporters is de kans op een scheur in de voorste kruisband drie keer zo groot als bij mannen. Hoeveel mensen jaarlijks hun voorste kruisband scheuren is niet bekend. Ook is niet duidelijk of het aantal toe- of afneemt. Daarentegen is wel duidelijk dat in de hele wereld het aantal voorstekruisbandreconstructies sterk is toegenomen, in Nederland zelfs verdubbeld. In 2003 werd deze knieoperatie ongeveer 3000 keer uitgevoerd en momenteel al meer dan 6000 keer per jaar. Diverse oorzaken verklaren deze toename, onder andere de wens van de patiënt. Voordat patiënten de verschillende behandelopties en de voor- en nadelen daarvan hebben gehoord, staat hun keuze vaak al vast, merk ik: ze willen een operatie. 

Wetenschappelijk zijn nog veel vragen te beantwoorden
En dat verbaast me als orthopedisch chirurg. Veel vragen over voorstekruisbandchirurgie zijn namelijk nog onbeantwoord. Zo is nog niet duidelijk welke pees het beste de oude kruisband kan vervangen, waar deze pees in de knie geplaatst moet worden en hoe de pees het beste vastgezet kan worden. Ook over de beste revalidatieschema's na de operatie zijn nog veel vragen. En hetzelfde geldt voor de criteria wanneer het veilig is om weer te gaan sporten.

Hoe zit het dan met de resultaten van de operatie?
De resultaten zijn daarentegen een stuk duidelijker. Een voorstekruisbandreconstructie kan de stabiliteit van de knie aanzienlijk verbeteren. Bovendien is na een kruisbandoperatie de latere kans op meniscusletsel kleiner dan in een knie zonder voorste kruisband. Dat is goed nieuws, maar daar staan ook verschillende kanttekeningen tegenover. Ik noem er enkele:

• Slechts ongeveer de helft van de patiënten keert op hetzelfde niveau van sporten terug. Opvallend: als een arts de resultaten van de kruisbandoperatie positiever voorstelt aan de patiënt – en dus minder aandacht besteedt aan de mogelijke complicaties of nadelen van de ingreep – dan is de kans op terugkeer op het oorspronkelijke sportniveau groter.

• Patiënten onder twintig jaar hebben een grotere kans om nog een keer een kruisband te scheuren. Zowel van de geopereerde knie als van de andere knie.

• Patiënten ontwikkelen na een kruisbandletsel, of dit nu wel of niet geopereerd wordt, eerder en ook vaker een versleten knie. Zeker als naast kruisbandletsel, ook meniscusschade is opgetreden. 

Wat moet de patiënt kiezen: fysiotherapie of operatie?
Als je de feiten op een rij zet, kun je je afvragen of alle patiënten die hun gescheurde kruisband laten opereren de juiste keuze maken. Een operatie is een goede keuze als met oefentherapie onvoldoende stabiliteit bereikt is. Soms kan echter ook worden volstaan met alleen stabiliserende fysiotherapie. In mijn optiek leent de kruisbandproblematiek zich bij uitstek voor shared desicion making. Oftewel: ga in gesprek met je arts en stel de goede vragen. Bespreek wat uw wensen zijn op het gebied van sport en andere activiteiten en maak samen met uw orthopedisch chirurg een weloverwogen keuze die bij uw situatie past.