Pectus carinatum

Wat is pectus carinatum?
Er zijn twee verschillende soorten pectus: pectus excavatum en pectus carinatum. Informatie over pectus excavatum (trechterborst) kunt u elders op deze website vinden. Pectus carinatum wordt ook wel een kippenborst genoemd. Het is een afwijking aan de borstkas, waarbij het borstbeen naar voren steekt. Pectus carinatum kan in ernstige en minder ernstige vorm voorkomen. Er zijn patiënten waarbij de afwijking nauwelijks zichtbaar is, maar er zijn ook patiënten waarbij een duidelijke ‘bult’ op het borstbeen zichtbaar is.

Wat zijn de oorzaken van pectus carinatum?
De oorzaak van een pectus carinatum is niet duidelijk aan te wijzen. Er zijn verschillende theorieën, maar er is weinig wetenschappelijk bewijs. Een overmatige hoeveelheid ribbenkraakbeen is de oorzaak van de vervorming van de borst, maar er is geen duidelijke oorzaak van deze overmatige hoeveelheid. Doordat het ribbenkraakbeen te sterk groeit worden de ribben ontzet, hierdoor wordt het borstbeen naar binnen geduwd en ontstaat de kippenborst. Naast de overmatige groei van het ribbenkraakbeen wordt erfelijkheid vaak genoemd als oorzaak van het ontstaan van pectus carinatum. Hier is geen bewijs voor, maar pectus pectus carinatum komt in 35% van de gevallen voor in dezelfde familie. Er zijn een aantal aandoeningen waarvan bekend is dat zij vaak samen gaan met pectus carinatum:

• Scoliose
• Het syndroom van Marfan (een afwijking in het bindweefsel)
• Het syndroom van Poland (een aangeboren afwijking van de borst en borstspier)

Klachten en symptomen

In welke levensfase komt het voor?
Pectus carinatum wordt meestal al voor het derde levensjaar ontdekt. Vaak wordt de aandoening ineens duidelijk zichtbaar tijdens de puberteit. Omdat er in de puberteit een groeispurt plaatsvindt vervormt de borstkas in deze periode opvallend. 

Welke klachten en symptomen kan iemand hebben?
Een kippenborst leidt niet altijd tot lichamelijke klachten, maar patiënten kunnen symptomen hebben als: 

• pijn
• kortademigheid
• vermoeidheid
• minder uithoudingsvermogen

Hoewel deze symptomen erg vervelend kunnen zijn, zijn in de praktijk vaak cosmetische klachten de reden om een kippenborst te laten behandelen. Vooral tieners in de puberteit hebben veel last van het feit dat hun borst naar voren steekt. Zij kunnen zich hierdoor erg onzeker voelen. Daar komt bij dat leeftijdsgenoten een kippenborst kunnen zien als een reden om te pesten. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor het zelfbeeld en het zelfvertrouwen van patiënten, ook op latere leeftijd. Onderzoek toont dat mensen die lijden aan een kippenborst vaak lang en slank zijn. Patiënten hebben een slenterige houding en er is vaak sprake van een hangend buikje. Wanneer patiënten wat ouder en dikker worden, wordt de afwijking minder zichtbaar.

Diagnose en onderzoek

Hoe en door wie wordt de diagnose gesteld?
Een orthopedisch chirurg vergaart in eerste instantie informatie van de patiënt door de patiënt gerichte vragen te stellen. Dit gesprek wordt geleid door de orthopedisch chirurg, deze zal vragen stellen als:

• Wat zijn de klachten?
• Hebt u pijn?
• Ervaart u ademhalingsproblemen bij het sporten?
• Bent u vaak en snel moe?
• Voelt u zich onzeker over uw uitstekende borst?

Naast dit gesprek zal de orthopedisch chirurg een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Hierbij wordt onder andere gelet op de houding van de patiënt. Bij ernstige gevallen of wanneer de orthopedisch chirurg twijfelt over de oorzaak van de pectus carinatum kan er aanvullend onderzoek nodig zijn.

Welke onderzoeken worden gedaan?
Wanneer de orthopedisch chirurg twijfelt over de oorzaak van de pectus carinatum, wanneer er bijvoorbeeld twijfel is over de aanwezigheid van andere aandoeningen, kan aanvullend onderzoek nodig zijn. Verschillende onderzoeken kunnen hierbij duidelijkheid verschaffen, zoals een CT-scan of een MRI-scan. 

Meer informatie
Kijk voor meer informatie over pectus carinatum naar de websites van:
Het Maatschap Chirurgie Kennemer Gasthuis: www.pectus4life.nl
De Werkgroep Kinderorthopaedie Nederland (WKO): www.kinderorthopaedie.nl
De website van orthopedie.nl (speciaal gericht op kinderorthopedie): www.kinderorthopedie.nl

Niet-operatieve (conservatieve) behandeling

Brace
Door de hoge druk van een brace op de borstkas wordt de behandeling vaak als niet comfortabel of pijnlijk ervaren en treden er regelmatig huidproblemen op. Recent is er een nieuw soort brace ontwikkeld waarbij de uitwendige druk op de borstkas gemeten en aangepast kan worden zodat huidproblemen minder vaak voorkomen. Of iemand in aanmerking komt voor deze brace hangt af van de stijfheid of flexibiliteit van de borst afwijking. Deze stijfheid kan door de arts met een speciale drukmeter op de polikliniek worden gemeten. Bij 80‐90% van de patiënten wordt een goed tot uitstekend resultaat verkregen en kan een operatie worden voorkomen.

Operatieve behandeling

Voor de operatie
Anesthesie
De operatie vindt plaats onder algehele narcose.

Tijdens de operatie
Tot voor kort werd vooral de operatieve behandeling (Ravitch operatie of Abramson operatie) toegepast omdat de resultaten van de brace behandeling onvoldoende waren. De operatie van een kippenborst wordt verricht onder narcose door middel van een verticaal litteken op de borst. Na de operatie mag er gedurende enkele maanden niet gesport worden. Deze operaties vinden plaats in een thoraxcentrum, binnen onze regio in het MST te Enschede.

Hechtingen
De wond wordt gehecht met oplosbare hechtingen.
 

Na de operatie
Na de operatie verblijft het kind enkele dagen op het ziekenhuis.

Complicaties
Deze operatie brengt net als iedere andere operatie de kans op een infectie met zich mee. Daarnaast kent deze operatie een aantal specifieke risico's en complicaties:

Pneumothorax
Bij een pneumothorax is er sprake van lucht tussen de borstwand en de long. Hierdoor heeft u tijdelijk een drain nodig. Dit is een slangetje dat wordt ingebracht om de lucht weg te zuigen. Deze complicatie komt zelden voor (in minder dan 2 tot 4 % van de gevallen) en u geneest hiervan meestal snel. De drain kan meestal snel weer worden verwijderd.

Een bloeding
U kunt een bloeding krijgen. Daarom wordt direct na de operatie een controlefoto gemaakt en wordt het ijzergehalte (HB) in uw bloed gecontroleerd. Deze complicatie komt zeer zelden voor. Er wordt direct actie ondernomen om de bloeding te verhelpen.

Contact opnemen
U kunt contact opnemen met de orthopedisch chirurg wanneer er sprake is van bovenstaande complicaties of wanneer u het vanwege andere redenen niet vertrouwt.
U kunt hiervoor tijdens kantooruren bellen met het secretariaat van OCON, telefoonnummer: 088 - 708 3370.
Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de verpleegafdeling van OCON, telefoonnummer: 088 - 708 5560.

De correctie van een kippenborst gebeurt door een operatie die wordt uitgevoerd in een thoraxcentrum, binnen onze regio is dit het MST te Enschede. Indien uw kind binnenkort deze operatie ondergaat bij het MST, informeert het MST u over de nabehandeling.