phone icon 088 - 708 3370 Login medewerkers

Torticollis

Aandoening

Wat is torticollis?
De letterlijke vertaling van torticollis is draaihals. Torticollis wordt ook wel scheefhals genoemd en is een aandoening waarbij het hoofd wat scheef staat. Er zijn twee verschillende vormen van torticollis (ook bekend als spasmodic torticollis of the neck): een niet-acute vorm en een acute vorm.

Wat zijn de oorzaken van torticollis?
De twee soorten torticollis kunnen verschillende oorzaken hebben. Deze oorzaken worden hier verder toegelicht.

Acute torticollis
Torticollis kan acuut ontstaan wanneer iemand een verkeerde beweging maakt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren tijdens het sporten of bij een val. Daarnaast kan torticollis bij kinderen plotseling ontstaan:
-    bij een KNO-infectie. Wanneer dit het geval is dan noemt men dit het syndroom van Grisel.
-    na blootstelling aan kou. De spieren worden hierdoor stijf, waardoor een tijdelijke torticollis kan ontstaan. Meestal is deze torticollis na drie dagen al afgenomen en kan het hoofd weer in een rechte positie gebracht worden.

Niet-acute torticollis
Aangeboren scheefhals
Niet-acute torticollis ontstaat vaak vlak na de geboorte. De aandoening wordt vaak voor de derde maand na de geboorte ontdekt. De spier die vanaf het borstbeen en het sleutelbeen naar het oor loopt is bij niet-acute torticollis verkort. Aan die kant van de nek zit vaak een verdikking, baby’s zullen daarom continu naar de andere kant kijken. Een moeizame bevalling kan een oorzaak van aangeboren torticollis zijn.

Afwijkingen in de nek
Verschillende afwijkingen in de nek kunnen torticollis veroorzaken. Torticollis wordt regelmatig verward met een voorkeurshouding. Een voorkeurshouding is simpelweg een kant waarop het kind het liefst ligt. Het hoofd kan, als men dat wenst, in een juiste positie gehouden worden. Bij een torticollis is dat niet mogelijk. De keuze voor een bepaalde houding kan verschillende oorzaken hebben:
-    Slechtziendheid
Bij slechtziende kinderen wordt vaak een voorkeurshouding waargenomen. Omdat zij met het ene oog beter kunnen zien dan met het andere oog nemen zij een bepaalde houding aan: de houding waarin het meeste waargenomen kan worden.

-    Doofheid
Voor kinderen die doof of slechthorend zijn geldt hetzelfde als voor slechtziende kinderen. Zij kiezen de houding waarin zij het meeste kunnen horen, zij zullen dus vooral op hun slechte oor gaan liggen.

Klachten en symptomen

In welke levensfase komt het voor?
Torticollis komt meestal voor bij kinderen die jonger zijn dan 14 jaar. 

Welke klachten en symptomen kan iemand hebben?
Torticollis gaat soms gepaard met pijn, maar meestal zijn er geen klachten.
Klachten bij torticollis kunnen zijn:
-    Hoofdpijn
-    Een moeilijk beweegbare nek
-    Een scheve stand van het hoofd
-    Verdikte spieren in de nek
-    Ongelijke schouderhoogte

Diagnose en onderzoek

Hoe en door wie wordt de diagnose gesteld?
De orthopedisch chirurg zal de eventuele klachten met de patiënt bespreken. Bij hele jonge kinderen wordt er vooral lichamelijk onderzoek uitgevoerd. Wanneer de orthopedisch chirurg twijfelt over de aanwezigheid van afwijkingen in de nekwervels dan kan röntgenonderzoek duidelijkheid verschaffen. Wanneer ook een röntgenfoto niet voldoende duidelijkheid biedt dan kan een MRI-scan gemaakt worden.

Welke onderzoeken worden gedaan?
Er wordt lichamelijk onderzoek uitgevoerd, wanneer dit niet voldoende duidelijkheid biedt dan kan dit aangevuld worden met röntgenonderzoek of een MRI-scan. Torticollis gaat vaak samen met heupdysplasie, wanneer hier twijfel over bestaat kan een echo van de heupjes gemaakt worden.

Meer informatie
Kijk voor meer informatie over torticollis op de websites van:
De Werkgroep Kinderorthopaedie Nederland (WKO): www.kinderorthopaedie.nl
Orthopedie.nl (speciaal gericht op kinderorthopedie): www.kinderorthopedie.nl

Behandeling

Niet-operatieve (conservatieve) behandeling

We moeten een onderscheid maken tussen torticollis bij baby’s en torticollis bij volwassenen. De behandeling van torticollis bij baby’s is gericht op een vermindering van de contractuur van de spier en bestaat voornamelijk uit rekoefeningen voor de verkorte spieren onder leiding van de kinderfysiotherapeut. De nekspieren moeten meerdere keren per dag voorzichtig worden opgerekt. Als fysiotherapie niet voldoende resultaat oplevert binnen enkele jaren moet een operatie overwogen worden om asymmetrische groei van het gelaat te voorkomen.

Operatieve behandeling

Voor de operatie
Anesthesie
De operatie vindt plaats onder algehele narcose. 

Tijdens de operatie
Wanneer er na een jaar onvoldoende resultaat blijkt te zijn van de fysiotherapie, dan wordt een operatie van torticollis geadviseerd. Hierbij wordt de spier achter het oor en boven het sleutelbeen gekliefd. Na de operatie komt de afwijking meestal niet terug. Wel blijft een eenmaal aanwezige asymmetrie van het gezicht gedeeltelijk bestaan. Wordt de scheefstand niet behandeld dan ontstaat een toenemende asymmetrie van het gezicht die blijvend is. 

Hechtingen
De wond wordt gehecht met oplosbare hechtingen.

Na de operatie
Opnameduur
Na de operatie verblijft het kind gemiddeld 1 tot 2 dagen in het ziekenhuis.
 

Complicaties
Deze operatie brengt net als iedere andere operatie de kans op een infectie met zich mee. Daarnaast kent deze operatie als complicatie verlamming van één van de nekspieren, dit komt echter zeer zeldzaam voor. 

Contact opnemen
Als het kind weer thuis is dient u in de volgende gevallen contact op te nemen:
-    Het kind heeft een bloeding die niet stopt nadat u er 10 minuten stevig tegenaan heeft gedrukt;
-    Het kind ervaart heftige pijn die niet goed reageert op de pijnmedicatie;
-    Er is een infectie van de wond ontstaan die zich uit in roodheid, zwelling, pijn en eventueel pus;
-    Er is sprake van een abnormale zwelling of koorts.

U kunt hiervoor tijdens kantooruren bellen met het secretariaat van OCON, telefoonnummer: 088-708 3370
Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de verpleegafdeling van OCON, telefoonnummer: 088-708 5560.

Nabehandeling

Indien de wond genezen is (droog) mag uw kind alles weer doen. Meestal is dit 3 tot 5 dagen na de operatie.

Fysiotherapie
De eerste of tweede dag na de operatie wordt gestart met fysiotherapie. De fysiotherapeut helpt uw kind bij het aannemen van een juiste houding. Ook zal hij/zij in overleg met u fysiotherapie voor thuis regelen. Uw kind krijgt deze fysiotherapie voor een periode van 6-12 weken. 

Controle
Na 2 weken komt u met uw kind terug voor controle. Tijdens deze controle zal de wond geïnspecteerd worden. Na 3 maanden komt u nogmaals met uw kind voor een beoordeling van het resultaat.