Gescheurde buitenste knieband

Wat is een gescheurde buitenband van de knie?
De buitenband is één van de vier stabiliserende banden (ligamenten) van de knie. De buitenband bevindt zich aan de buitenzijde van de knie. De buitenband verbindt aan de buitenzijde van de knie het bovenbeen met het kuitbeen. Door zijn ligging zorgt de buitenband ervoor dat de knie niet naar buiten kan knikken, er geen o-been kan ontstaan. Daarnaast helpt de buitenband de voorste en achterste kruisband met het stabiliseren van draaibewegingen van het scheenbeen ten opzichte van het bovenbeen. De buitenband van de knie is onderdeel van een heel complex aan stabiliserende structuren aan de buitenzijde van de knie, de posterolaterale hoek: de buitenband van de knie, de popliteus pees en het popliteofibulaire ligament.

Een buitenband letsel (laterale collaterale ligament ruptuur) komt weinig voor (zie figuur 1), en is een ernstig letsel van de knie. Het gaat vaak gepaard met begeleidende letsels, van andere banden, de meniscus of het kraakbeen. Zeker als het letsel gepaard gaat met andere schade aan de posterolaterale hoek wordt de diagnose vaak gemist of wordt de ernst niet op waarde geschat. Onderzoek door een gespecialiseerde orthopedisch chirurg, een kniespecialist, is gewenst.


Figuur 1. Gescheurde buitenband knie
 

Wat zijn de oorzaken van een gescheurde buitenband van de knie ?
Een gescheurde buitenste knieband is meestal het gevolg van een ongeval of van sportletsel. Het treedt op wanneer er een te grote kracht tegen de binnenzijde van de knie werkt. Ook wanneer de knie een geforceerde draaibeweging maakt, waarbij ook een kracht naar buiten toe optreedt (o-been) kan buitenband letsel optreden. Vooral bij sporten met veel kap- , draai- en sprongbewegingen en bij contactsporten lopen beoefenaars risico op een binnenband letsel. Een opgerekte buitenband herstelt niet spontaan, en gaat vaak gepaard met ander bandletsel. Het is van belang dat het letsel snel wordt herkend. Wanneer de aandoening in een vroeg stadium herkend wordt dan kan het makkelijker worden behandeld.

Klachten en symptomen

In welke levensfase komt het voor?
Een gescheurde buitenband van de knie kan in elke levensfase voorkomen of ontstaan. Vooral bij sporten met veel kap- , draai- en sprongbewegingen en bij contactsporten lopen beoefenaars risico op een buitenband letsel.

Welke klachten en symptomen kan iemand hebben?
Patiënten ervaren vaak pijn aan de buitenzijde van de knie. Bij een volledig afgescheurde buitenband van de knie is de pijn bij het ontstaan vaak heftig, maar is pijn nadien afwezig. Dat komt omdat er geen structuur meer aanwezig is die op spanning kan komen en daardoor pijn doet, in tegenstelling tot de situatie bij een opgerekte of ingescheurde buitenband van de knie. Daarnaast zwelt de knie vaak op in de eerste uren na het ontstaan van het letsel. Lopen is voor de meeste patiënten lastig in de acute fase, maar niet onmogelijk. Nadien ontstaan bij een ingescheurde of doorgescheurde buitenband van de knie een gevoel van instabiliteit. Ook interessant om te lezen zijn de klachten en symptomen van een gescheurde binnenste knieband.

Diagnose en onderzoek

Hoe en door wie wordt de diagnose gesteld?
De orthopedisch chirurg vraagt u naar de aard van het letsel dat u heeft gehad en de huidige klachten. Ook voert hij een aantal specifieke tests uit tijdens het lichamelijke onderzoek, waaronder stabiliteitstesten van de ligamenten. Röntgenfoto’s kunnen de eventuele aanwezigheid van botbreuken uitsluiten. Daarnaast kan men op een röntgenfoto zien of er aanwijzingen zijn voor kraakbeenslijtage. Meestal is deze combinatie voldoende om een diagnose te kunnen stellen. De hoeveelheid speling, de weerstand en de hoeveelheid pijn bij rekken van de buitenband bij 20 graden buiging van de knie geeft een indruk van de ernst van het letsel. Indien daarnaast ook speling bestaat van de buitenband bij gestrekte knie, geeft dit een aanwijzing op het bestaan van begeleidend kruisband letsel. Indien het scheenbeen meer naar buiten kan draaien ten opzichte van bovenbeen in vergelijking met de andere zijde, geeft dit een aanwijzing voor een meer complex letsel, van de posterolaterale hoek. 

Welke onderzoeken worden gedaan?
Een MRI-scan is zelden noodzakelijk om een diagnose van een buitenband letsel op zichzelf te kunnen stellen. Echter vanwege het feit dat een buitenband letsel van de knie een ernstig letsel is, wordt een MRI-scan verricht. Dit om begeleidende letsels van de andere structuren zoals de ligamenten, de meniscus en het kraakbeen op te sporen.

De behandeling van knieband letsels is een speerpunt van de sportmedische kliniek van OCON. De kniespecialisten die de voorste kruisband reconstructie verrichten werken volgens de nieuwste inzichten en verrichten een ruim aantal reconstructies per jaar.

Niet-operatieve (conservatieve) behandeling

Een letsel van de buitenste knieband heeft geen goede prognose: er treedt geen spontane genezing op.

Opgerekt
Indien de buitenste knieband is opgerekt maar niet is ingescheurd of doorgescheurd is doorgaans geen behandeling noodzakelijk. Begeleiding door een sportfysiotherapeut valt te overwegen om sneller terug te keren op het oude sportieve activiteitenniveau. Genezing duurt meestal 2 weken. 

Ingescheurd
Indien de buitenste knieband is ingescheurd maar niet is afgescheurd dient de behandeling te bestaan uit begeleiding door een sportfysiotherapeut. De sportfysiotherapeut zorgt ervoor dat de zwelling in het gewricht sneller verdwijnt, dat de mobiliteit van het gewricht sneller terugkeert, dat de knie niet stijf wordt, dat het looppatroon normaal wordt en dat de spierkracht op niveau blijft of op niveau wordt gebracht. Dat duurt meestal 6 weken. Wanneer er ook letsel van de posterolaterale hoek (de buitenachterzijde van de knie) aanwezig is dan kan een operatieve ingreep noodzakelijk zijn.

Afgescheurd
Wanneer de buitenste knieband is afgescheurd dan is de behandeling in principe operatief. Veelal gaat een afgescheurde buitenband gepaard met begeleidende schade aan de posterolaterale hoek, de voorste kruisband en/of de achterste kruisband. Ook hiervoor is een operatieve ingreep noodzakelijk.

Operatieve behandeling

Voor de operatie
U krijgt een consult bij de sportfysiotherapeut van onze sportmedische kliniek, OCON-Sport. Hij verricht een aantal metingen, stelt een oefenprogramma met u op ter voorbereiding op de operatie en neemt de revalidatie na de operatie met u door. Ook adviseert en begeleidt hij u in de keuze van een behandelend sportfysiotherapeut bij u in de buurt. Indien u al een behandelend fysiotherapeut hebt zal de behandeling aan hem/haar worden overgedragen.

Anesthesie
Voordat u geopereerd kunt worden hebt u een afspraak bij de anesthesist. Hier wordt uw gezondheidstoestand beoordeeld en wordt met u afgesproken welk type verdoving u krijgt tijdens de operatie: algehele narcose of een ruggenprik.

Tijdens de operatie
Indien mogelijk wordt een afgescheurde buitenste knieband in de acute fase geopereerd. Een operatie in de acute fase heeft alleen zin wanneer deze binnen twee weken na het letsel uitgevoerd wordt. Indien begeleidende letsels van de posterolaterale hoek (de buitenachterzijde van de knie), de voorste kruisband en/of achterste kruisband bestaan is het alleen in specifieke gevallen nodig om in de acute fase een operatieve ingreep te verrichten. Wanneer er instabiliteit bestaat door restspeling na een ingescheurde buitenste knieband, of bij begeleidend letsel aan de posterolaterale hoek, de voorste kruisband en/of de achterste kruisband is een operatieve behandeling nodig. Dat gebeurt door middel van het nabootsen van deze structuren met een lichaamseigen pees (band reconstructie). Wanneer er sprake is van een O-been zal er voordat een reconstructie van de buitenste knieband kan worden verricht, eerst een standscorrectie van de beenas moeten worden verricht. Hierbij worden de krachten die anders de reconstructie zouden kunnen oprekken naar de buitenzijde van de knie geneutraliseerd.

Hechtingen
De wond wordt altijd gehecht met oplosbare hechtingen; soms zullen er ook hechtpleisters op de huid worden geplakt. Na tien dagen mag u deze hechtpleisters zelf verwijderen.

Na de operatie
Opnameduur
U blijft in principe 1 nacht in het ziekenhuis, de opname is op de dag van de operatie.
 

Complicaties
Ondanks alle zorg die aan de operatie besteed wordt, kunnen er soms toch complicaties optreden. Algemene complicatierisico’s bestaan onder andere uit een nabloeding, een wondinfectie, een trombosebeen of zenuwuitval. De timing van een operatie aan de buitenste knieband is van groot belang om (blijvende) stijfheid te voorkomen: de knie moet genoeg tot rust zijn gekomen. Na het letsel moet de knie ongeveer 3 tot 6 weken rusten. Ook kan een buitenste knieband opnieuw scheuren, bijvoorbeeld door een nieuw letsel of doordat hij niet goed vastgroeit in het bot. Gelukkig komen de beschreven complicaties niet vaak voor.

Contact opnemen
Neem contact op met uw behandelend arts indien;

• de hele knie abnormaal dik wordt en/of meer pijn gaat doen;
• u niet meer op het been kunt staan, terwijl dit eerder goed mogelijk was;
• u koorts heeft boven 38,5 graden Celsius;
• uw kuit dik, warm, rood en pijnlijk is (dat kan wijzen op een trombosebeen);
• u het vanwege andere redenen niet vertrouwt.

In het ziekenhuis
U krijgt van onze sportfysiotherapeuten de eerste instructies:

• hoe moet u lopen met krukken;
• hoe moet u uw knie buigen en strekken;
• welke specifieke oefeningen moet u doen.

Naar huis
U wordt vanaf dat moment verder begeleid door uw eigen sportfysiotherapeut. Start op dag 2 na de operatie met de revalidatie bij uw eigen sportfysiotherapeut. Maak hierover zelf al vóór de operatie afspraken.

Revalidatie
De revalidatie vindt plaats onder begeleiding van de sportfysiotherapeut. Wij adviseren u gebruik te maken van een fysiotherapeut die gespecialiseerd is in de revalidatie na een voorste kruisband reconstructie. Houd rekening met een revalidatieperiode van gemiddeld negen maanden. Het revalidatieprotocol gaat niet uit van tijd maar van kwaliteit: u doorloopt een aantal stappen en mag van de ene stap naar de andere stap indien u aan vooraf bepaalde voorwaarden voldoet. De ene patiënt doorloopt het revalidatieprotocol sneller dan de andere.

U krijgt een brace die u voor de duur van 3 maanden dient te dragen. De eerste zes weken staat de brace vast in strekstand en dient u de brace continu te dragen. Na zes weken wordt de brace open gezet, u kunt uw knie dan vrij bewegen. 

U mag direct na de operatie met het hele gewicht op de geopereerde knie belasten, de eerste zes weken ondersteund door een tweetal krukken. Daarna mogen de krukken weg zodra de knie volledig kan strekken en het looppatroon en de spierkracht zich normaliseren.

Medicatie
Indien u pijn ervaart kunt u pijnstillers gebruiken. Het gebruik van ontstekingsremmende pijnstillens (NSAID’s) dient te worden voorkomen omdat hierdoor de ingroei van de pees in het bot mogelijk negatief wordt beïnvloed. 

Als er na de operatie problemen met de pijnstilling zijn, dan kunt u de eerste twee weken na de ingreep direct contact met ons opnemen. Is het langer dan twee weken geleden, neem dan contact op met uw huisarts. 

Controle
U komt 6 weken, 6 maanden en 11 maanden na de operatie ter controle op de polikliniek.

Meten van uw resultaten
Voor de operatie en op gezette tijden na de operatie vult u een vragenlijst in en voert u samen met onze sportfysiotherapeut een aantal testen uit. Dit is om goed bij te kunnen houden welke vorderingen u maakt tijdens de revalidatie. Het invullen van de vragenlijst kan thuis of samen met onze sportfysiotherapeut worden gedaan. Het afnemen van de testen gebeurt tijdens de poliklinische controles door onze sportfysiotherapeut.